عطسه واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن

عطسه

آلرژی، واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل مختلف است. کسانی که دچار حساسیت هستند، دارای سیستم ایمنی فوق هوشیار هستند که نسبت به مواد ظاهراً بی آزار موجود در محل زندگیشان، واکنشی بیش از حد معمول نشان می دهند.

برای مثال گرده گیاهان می تواند سیستم ایمنی شخص آلرژیک را طوری تحریک کند که گویی با یک خطر جدی رو به رو شده است. حساسیت یک مشکل بسیار شایع است و تقریبا ً از هر ده نفر، دو نفر به نوعی از آن مبتلا هستند.

عطسه

آلرژی، واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل مختلف است. کسانی که دچار حساسیت هستند، دارای سیستم ایمنی فوق هوشیار هستند که نسبت به مواد ظاهراً بی آزار موجود در محل زندگیشان، واکنشی بیش از حد معمول نشان می دهند.

برای مثال گرده گیاهان می تواند سیستم ایمنی شخص آلرژیک را طوری تحریک کند که گویی با یک خطر جدی رو به رو شده است. حساسیت یک مشکل بسیار شایع است و تقریبا ً از هر ده نفر، دو نفر به نوعی از آن مبتلا هستند.

علایم آلرژی کدامند؟

نشانه های آلرژی را می توان به سه دسته خفیف، متوسط و حاد تقسیم نمود.

واکنش خفیف، شامل نشانه هایی است که یک ناحیه از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد، مانند التهاب، خارش و آبریزش از چشم. علایم خفیف به بخشهای دیگر بدن منتقل نمی شوند. نشانه واکنش متوسط، در بخشهای مختلف بدن منتشر می شوند و خارش چشم ممکن است به خارش گلو و تنگی نفس هم منجر شود.

واکنش حاد که آنافیلاکسیس (anaphylaxis) نام دارد، نادر است و یک موقعیت خطرناک و از جمله مواردی است که درمیان فوریتهای پزشکی قرار دارند. در چنین مواردی، آلرژی در تمام بدن منتشر می شود. این حالت ممکن است با مجموعه ای از حملات خارش چشم و صورت آغاز شود و در عرض چند دقیقه، به سرعت در تمام بدن پخش شود و علایم جدی تری چون درد معده، گرفتگی عضلات، تهوع و اسهال را به دنبال داشته و در عین حال درجه التهاب مجاری تنفسی و گوارشی به حدی برسد که تنفس و بلع بسیار مشکل شود.

اغتشاش ذهنی و سرگیجه نیز از جمله علایم حساسیت هستند؛ زیرا مشکل آنافیلاکسیس باعث کاهش شدید فشار خون نیز می شود.

عوامل فعال کننده آلرژی

قرار گرفتن در معرض گرده گلها می تواند موجب بروز تب یونجه یا حساسیتهای فصلی شود. تعداد مواد آلرژی زا فراوان است و رایج ترین آنها گرده گیاهان، انگلهای خاکی، کپک، حیوانات خانگی، نیش حشرات، مواد لاستیکی و بعضی غذاها و داروها هستند.

علایم آلرژی طیف وسیعی دارد؛ از خارش مختصر چشم و گرفتگی گلو گرفته تا واکنشهای شدید منجر به خفگی را در بر می گیرد. مواد آلرژی زا در کسانی که مبتلا به آسم هم هستند، می توانند به حمله های بسیار شدید آسم منجر شوند. با این وجود راه هایی برای پیشگیری از حملات آلرژی وجود دارند.

گرده گیاهان

قرار گرفتن در معرض گرده گلها می تواند موجب بروز تب یونجه یا حساسیتهای فصلی شود. علایم آن هم عطسه، آبریزش بینی، گرفتگی مجاری تنفسی و خارش و آبریزش چشم هستند.

درمان این حساسیت از طریق مصرف داروهای ضد حساسیت که از خانواده آنتی هیستامین (Antihistamine) هستند،انجام می شود. تزریق داروهای ضد حساسیت که "ایمنی درمانی" نام دارد نیز مؤثر است. مؤثرترین راه برای پیشگیری از تب یونجه، دور شدن از گرده است. سعی کنید در زمان اوج گرده افشانی در محیط بسته بمانید، پنجره ها را ببندید و از دستگاه تهویه مطبوع استفاده کنید.

انگلهای خاکی

از جمله عوامل آلرژی زا موجوداتی هستند که در مواد خوراکی و... می توانند وجود داشته باشند.

انگلهای خاکی موجودات میکروسکپی هستند که در گرد و غبار خانه زندگی می کنند. گرد و غبار خانه آمیزه ای از موادی است که ذاتاً آلرژی زا هستند، از جمله الیاف مختلف، موی حیوانات خانگی، باکتری ها، کپک یا قارچ، ریزه های مواد خوراکی، قطعاتی از گیاهان خانگی و مانند اینها. علایم ناشی از حساسیت به انگلهای خاکی مانند حساسیت به گرده است با این تفاوت که فصلی نیست و در تمام سال ادامه دارد.

این حساسیت هم با آنتی هیستامین و دکونژستان درمان می شود. می توانید برای پیشگیری از این آلرژی روی تشکها و زیر ملحفه (که محل مناسبی برای رشد و تکثیر این انگلها هستند) روکش پلاستیکی بکشید، از بالشهایی که با مواد ضد حساسیت ساخته شده اند، استفاده کنید (بالشهای hypoallergenic)، ملحفه ها را هر هفته با آب داغ بشویید و تمام مناطق خانه، بخصوص اتاق خواب را از وسایلی که خاک به خود می گیرند (مانندعروسکهای پشمالو، قالی، موکتهای پرزدار و پرده های سنگین) تخلیه کنید.

کپک

کپکها، قارچکهای میکروسکوپی و انگلی هستند که هاگهای آنها مانند گرده در فضا منتشر می شود. آنها از مواد آلرژی زای رایج هستند و بیشتر در محیط مرطوب مانند حمام یا زیرزمین و همچنین در چمن، کپه های برگ باغچه، بسته های کاه و علف، کود گیاهی و حتی در زیر قارچهای بزرگ خوراکی یا باغچه ای، یافت می شوند.

علایم حساسیت با کپک می تواند فصلی (بخصوص در تابستان و پاییز) باشد و اگر کپکها جایی در خانه باشند، ممکن است در طول سال وجود داشته باشند. این حساسیت نیز مانند دو مورد قبل است و شیوه های درمان آن هم مانند درمان آلرژی به گرده یا انگل خاکی است. پیشگیری از بروز این حساسیت، از طریق انجام ندادن فعالیتهایی مانند جمع آوری برگهای باغچه و همچنین بستن پنجره ها و درها انجام می شود. باید مراقب مکانهای نمناک منزل باشید و آنها را با هوا دادن مرتب، تا حد امکان خشک نگه دارید.

حیوانات خانگی

حیوانات خانگی و نیز برخی حیواناتی که در منازل ما ناخواسته زندگی می کنند، می تواند عاملی برای بروز حساسیت باشد.

پروتئینهای موجود در غدد پوست حیوانات و همچنین پروتئین موجود در بزاق آنها، می تواند برای عده ای تولید حساسیت کند. بروز آلرژی به حیوانات گاهی دو تا چند سال برای شکل گیری و توسعه یافتن در بدن، زمان می برد و علایم آن تا ماه ها پس از قطع ارتباط با جانور مورد نظر، باقی می ماند. این علایم شامل عطسه، التهاب و خارش و آبریزش چشم هستند.

برای رهایی از این آلرژی علاوه بر داروهای ذکر شده می توان از تزریق یا ایمنی درمانی نیز استفاده کرد. اما بهترین پیشگیری و درمان، دور شدن از حیوان مورد نظر است. سوسک خانگی نیز می تواند چنین حساسیتی را موجب شود و درمان آن با داروهایی که نام بردیم، حاصل می شود. پیشگیری از حساسیت به حیوانات خانگی از طریق دور کردن حیوان از خانه یا حداقل از اتاق خواب است. حیوانات را از لوازم پارچه ای خانه نظیر مبل، پرده، کوسن و مانند آن دور نگه دارید و حیوان را هر هفته حمام کنید.

برای رهایی از سوسک نیز بهترین روش رعایت نظافت و جمع آوری صحیح زباله و خارج کردن به موقع آن از محیط خانه است.

نیش حشرات

هر کسی که نیش حشره را تجربه کرده باشد، می داند که محل نیش دردناک، ملتهب و قرمز رنگ می شود. اما کسانی که به نیش حشرات حساسیت دارند ممکن است دچار مشکلات حاد و مرگ آور شوند. علایم آلرژی به نیش شامل تورم شدید و قرمزی پوست است که ممکن است یک هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد. علاوه بر آن تهوع، خستگی و تب خفیف نیز از علایم این حساسیت هستند.

در موارد نادر، گزیدگی می تواند واکنشی در تمام بدن به دنبال داشته باشد که آنافیلاکسیس (anaphylaxis) نام دارد. علایم آنافیلاکسیس شامل تنگی نفس، کهیر، تورم صورت، گلو یا دهان، اشکال در بلع، تپش قلب، گیجی، کاهش ناگهانی فشار خون، بی قراری و اضطراب هستند.

برای افرادی که حساسیت آنها به گزیدگی تا این حد باشد، مصرف داروی اپینفرین (Epinephrine) تجویز می شود و این دارو باید هرچه سریعتر به بیمار برسد تا از بروز علایم مرگ آور جلوگیری کند.

البته در این مورد نیز پیشگیری بهتر از درمان است. بهترین روش دوری از حشرات و استفاده نکردن از مواد جذب کننده حشرات مانند لوازم آرایشی و بهداشتی بو دار، لباسهایی با رنگ درخشان و همراه داشتن مواد ضد حشره است. بهتر است در گردشها و هنگام رفتن به محیط خارجی، کفش و نه سندل بپوشید و از زباله های باز و مکانهای تجمع حشرات دوری کنید. اگر دچار گزیدگی شدید، نیش حشره را خارج کنید و هرچه زودتر یک تزریق اپینفرین انجام دهید. داروهای ضد حساسیتی چون بنادریل (Benadryl) می توانند در کاهش علایمی چون خارش، تورم و کهیر کمک کنند. مصرف مسکن و گذاشتن کیسه یخ بر روی محل گزیدگی نیز کمک زیادی به کاهش درد خواهد داشت. تزریق مواد ضد آلرژی در هنگامی که مجبور به حضور در مکان پر حشره ای هستید، بسیار مفید است. حشراتی که نیش آلرژی زا دارند شامل زنبور عسل، مورچه جنگلی، زنبور زرد، زنبور سرخ و زنبورهای جنگنده هستند.

لاستیک

دستکشهای لاستیکی از جمله ناگوارترین محصولات برای اشخاصی با این نوع آلرژی هستند. اما این حساسیت می تواند با هر محصول لاتکسی یا لاستیکی دیگر هم ایجاد شود. علایم حساسیت به لاتکس، شامل دانه دانه شدن پوست، کهیر، خارش و آبریزش چشم، آبریزش بینی، عطسه، سرفه، تنگی نفس، خس خس سینه و خارش پوست و بینی هستند.

واکنشهای آلرژیک به لاتکس طیفی را از سرخ شدگی پوست و خارش تا واکنشهای شدید آنافیلاکسیس را در بر می گیرد که علاوه بر علایمی که پیشتر گفته شد، می تواند به مشکلات حاد معده و روده نیز منجر شود. دوری از مواد لاستیکی و مصرف داروهای آنتی هیستامین یا اپینفرین درمان آلرژی با مواد لاستیکی است. اگر شما به مواد لاستیکی و لاتکس حساسیت دارید، باید همواره یک کارت یا دستبند هشدار دهنده و کمی از داروی اپی نفرین همراه داشته باشید، زیرا در موارد فوریتهای پزشکی، تعداد زیادی از لوازم پزشکی حاوی لاتکس هستند و تیم معالج باید از شرایط خاص بیمار آگاه باشند.

مواد غذایی

شیر، ماهی، صدف، دانه های آجیلی، گندم و تخم مرغ، از جمله رایج ترین غذاهای حساسیت زا هستند. حساسیت به مواد غذایی معمولاً کمی پس از مصرف غذا به وجود می آید که می تواند شامل حمله آسم، کهیر، آبریزش بینی، تهوع، اسهال و التهاب دور دهان باشد. بهترین پیشگیری، اجتناب از غذاهای آلرژی زاست، اما در صورت مصرف ندانسته این مواد، داروهای آنتی هیستامین و استروئید توصیه می شوند و در مواقع حاد تزریق اپینفرین لازم خواهد بود.

دارو

بعضی از افراد به بعضی از داروها حساس هستند که شایعترین آنها پنی سیلین (penicillin) و آسپیرین (aspirin) هستند. علایم آلرژی از خفیف تا حاد و مرگ آور متغیرند و می توانند شامل کهیر، تحریک پوستی، احتقان و التهاب هم باشند. بهترین درمان، اجتناب از این داروهاست، با این وجود در صورت استفاده از داروهای آلرژِی زا، آنتی هیستامین و استروئید توصیه می شود. در صورت بروز سرفه و تحریک ریوی، داروهایی به نام برونکو دیلاتور (bronchodilator) تجویز می شود که راه تنفسی و گوارشی را باز می کند و مانند موارد قبلی، در موارد بسیار حاد از تزریق اپی نفرین استفاده می شود.

منبع:سايت تبيان